Մի անգամ ուշ երեկոյան մոսկովյան շենքերից մեկի բակով անցնելիս լսողությունս «շոյեցին» հայկական անզուգական ռաբիսի ազերական կլկլոցները, որ հնչում էին մուտքի մոտ կանգնած մեքենայից: «Երաժշտությունն» այնքան բարձր էր միացրած, որ հնարավոր չէր անտարբեր անցնել ու դիտողություն չանել մեքենայում ինքնագոհ փռված երկու անթրաշ ապերոներին: Տղերք, ասում եմ, դուք օտար երկրում եք, խանգարում եք տեղի բնակիչների հանգիստը, նրանք ամենևին էլ պարտավոր չեն լսելու ձեր «Արա, վայը» կամ «Էրվում եմ»-ը: Ոչինչ, հոպար, թող լսեն-իմանան` ի՛նչ երգեր ունենք. սա էր իմ խրատաբանության պատասխանը: Մտածում ես, ա՜խր ինչ գործ ունեն Ռուսաստանում` Մոսկվայում, անդաստիարակ, տգետ ու հետն էլ լկտի այս տականքները:

Եթե վերը նշվածը վերաբերում է բոլոր ժողովուրդներին, ուրեմն դա պատմության ընթացքում փորձված, որոշակի տրամաբանական շղթայի միջոցով ձևավորված բանաձև է, որը կարելի է բացել ու վերստին ապացուցել: Փորձենք:

Արցախում կրած ռազմական պարտությունը բարդույթավորել է ոչ միայն ադրբեջանական ղեկավարությանը և ռազմական գործիչներին, այլև հասարակության բոլոր շերտերին: Խորհրդային շրջանում սկսված ազգային ինքնագիտակցության զարգացման փորձերը, ազգային վերելքին ուղղված նպատակասլաց պետական գործողությունները հօդս են ցնդել 1990-ականների սկզբներին, երբ ռեսուրսներով գերակշռող Ադրբեջանը ռազմական պարտություն կրեց` կորցնելով ԱԽՍՀ տարածքների մի մասի վրա ունեցած վերահսկողությունն ու ստիպված լինելով զբաղվել 600000-ի հասնող փախստականների խնդիրներով:

«Իրատես de facto»-ի հարգարժան լրագրողներից մեկը` Սոկրատ Հովսեփյանը, թերթում կարծիք էր հայտնել, թե Հայաստանն այնքան խնդիրներ ու հոգսեր ունի, որ հազիվ թե տեղին է հայոց մամուլում հանգամանորեն քննարկել Եվրոպայի մուսուլմանացման հարցը: Գուցե և այդպես է:

Ո՜նց ենք սիրում, երբ մեզ ֆռռացնում են։ Հատկապես մեր ամենամերձավորները։ Զորօրինակ, հարևան մթերային խանութի մսամթերքի բաժնի չափավոր թմբլիկ, անուշ-մեղուշ, քիչ էլ շլդիկ վաճառողուհի տիկին Վեհանուշը։ Հարց ու փորձ է անում գիշերվա երազից, աշխարհաքաղաքական այլասերումներից, տիկնոջդ մոր առողջությունից (էդ ջադուն էն օրը սփրթնած էր, խեր լինի...), և մինչ մտքով փորձում ես Սիրիայի դեպքերը համադրել զոքանչիդ կաղ ոտքի հետ, դավադիր կշեռքն անում է յուր մրոտ գործը, ինքդ էլ շնորհակալ ու գոհ լքում ես խանութը։

Ե՞րբ երգվեց հանրապետության օրհներգը։ (Խոստովանում եմ, սույնը գրելիս կարկամեց գրիչս, ինչպես կարկամում են մականունակիր մեր երեսփոխանների պերճախոս լեզուները, երբ սերտում են «Շունն ու կատուն»)։ Գուցե այն օրերին, երբ պետությունը կենվոր դարձավ սեփական տա՞նը։

Օգոստոսն էր մեղրագույն հուրհրում հայոց կարմրաշեկ մի գյուղում: Տրամադրությունը տոնական էր, զի սովալլուկ մի ընտանիքի օջախն էր շինվում: Ցնծության մեջ էր Հեֆեռնը Ջոն, դեսպանն ԱՄՆ-ի, ով յուր աջ ձեռքով բեռնված դույլը որսում-փոխանցում էր յուր ձեռքին ձախ ու մեղմիկ ժպտում էր միսիոներական խոհուն, քիչ խորամանկ ժպիտով:

Հակախորհրդային վայրագ ուժեր և նրանց հետևից հորթի պես վազող անհատներ, ինչո՞ւ եք լռում, թե՞ դեռևս դուրս չեք եկել էյֆորիայից: Չկա «չարիքի» կայսրությունը, աշխարհում չարիքը պակասե՞լ է, թե՞ ավելացել: Միգուցե կխոստովանեք, որ այսօր աշխարհում չկա ԱՄՆ-ին և նրա դաշնակիցներին զսպող զսպաշապիկը, և նրանք հերկում են համաշխարհային կյանքն այնպես, ինչպես ցանկանո՞ւմ են: Աշխարհում ամեն օր արյուն է հեղվում, և ո՞վ է դրա հեղինակը` ԱՄՆ կոչված դեմոկրատական երկիրը:

ՄԱԿ-ն աշխարհում բարենորոգչական ծրագրեր է իրականացնում։ Կարծեմ Սոմալիում հաց ու պանիր է բաշխում։ Մի խոսքով, պատերազմներ, համաշխարհայնացում, և Երևանի Փակ շուկայի բռնազավթումը արգելել անկարող է, սակայն բավականաչափ մարտական է այլ նախաձեռնություններում։ Զորօրինակ, 2005-ին ՄԱԿ-ի հայաստանյան ներկայացուցչությունը մի միտք հրապարակ նետեց` Գիտությունների ազգային ակադեմիան դարձնել հասարակական կազմակերպություն, այսինքն` ազատել պետական հոգածությունից։